Co to jest OCHRONA PRZED ZUŻYCIEM?
Ochrona przed zużyciem to jedna z kluczowych właściwości oleju hydraulicznego, odpowiadająca za redukcję tarcia i ograniczenie mechanicznego ścierania się współpracujących powierzchni metalowych w układzie. Jej głównym zadaniem jest zabezpieczenie takich elementów jak tłoki, zawory, pompy czy prowadnice przed bezpośrednim kontaktem i ubytkiem materiału w wyniku intensywnej eksploatacji.
Do zużycia może dochodzić w wyniku ślizgu, uderzeń, mikrodrgań, kawitacji czy działania wysokiego ciśnienia. Skuteczny olej powinien tworzyć trwały film smarny, który oddziela elementy metalowe nawet w najbardziej wymagających warunkach. Za te właściwości odpowiadają specjalne dodatki przeciwzużyciowe (AW) oraz dodatki EP (Extreme Pressure).
Dlaczego ochrona przed zużyciem jest ważna?
Współczesne systemy hydrauliczne pracują często pod dużym obciążeniem i w precyzyjnych warunkach. Niewłasciwa ochrona przed zużyciem może prowadzić do szybkiego wyeksploatowania mechanizmów, utraty szczelności, spadku ciśnienia czy pogorszenia dokładności działania zaworów i siłowników. Typowe skutki niewystarczającej ochrony to:
- zwiększone tarcie i ubytek materiału na powierzchniach roboczych,
- szybsze zużycie pomp i siłowników,
- spadek ciśnienia roboczego,
- wycieki z powodu zużycia uszczelnień,
- wzrost kosztów serwisu i częstsze przestoje.
Oleje wysokiej jakości, zawierające odpowiednie dodatki, zapewniają trwałą i skuteczną ochronę nawet w długotrwałej, intensywnej pracy. Utrzymują stabilne parametry, chronią powierzchnie współpracujące i wydłużają żywotność całego układu hydraulicznego.
Jak bada się ochronę przed zużyciem?
Ochronę przed zużyciem ocenia się w testach tribologicznych, które symulują warunki pracy elementów hydraulicznych. Najczęściej stosowane metody to:
- Test zużycia na aparacie czterokulowym (ASTM D4172) – mierzy zużycie stalowych kulek pod naciskiem i temperaturą. Im mniejszy ślad zużycia, tym lepsza ochrona.
- Test pompy Vickersa – określa zużycie elementów pompy hydraulicznej po wielu godzinach pracy. Niska utrata masy świadczy o wysokiej skuteczności oleju.
- Test FZG (A/8.3/90) – bada odporność oleju na obciążenia w przekładni zębatej. Wyższy stopień testu oznacza lepszą ochronę przed zużyciem i przeciążeniem.
Gdzie ochrona przed zużyciem ma szczególne znaczenie?
Parametr ten jest niezwykle istotny w zastosowaniach, gdzie układy są narażone na intensywną pracę i wysokie ciśnienia. Szczególnie ważne jest to w:
- układach hydraulicznych o wysokim ciśnieniu i małych luzach roboczych,
- maszynach mobilnych i budowlanych, pracujących w zmiennych warunkach i cyklicznych obciążeniach,
- nowoczesnych instalacjach z zaworami proporcjonalnymi i serwozaworami, gdzie nawet minimalne
- zużycie może zakłócić precyzję działania,
- systemach o wydłużonych okresach między wymianami oleju, gdzie długoterminowa ochrona jest niezbędna.
Dzięki odpowiedniej ochronie przed zużyciem, układ hydrauliczny pracuje dłużej, stabilniej i bezawaryjnie — nawet przy dużych obciążeniach.
